Nýtt yfirlit um fjölda og flokkun mála sem Rannsóknarnefnd sjóslysa tók fyrir

Þetta er hluti af nýju yfirliti á málum sem Rannsókarnefnd sjóslysa hefur rannsakað á síðasta ári, hvet ég menn til að kynna sér þær skyrslur.  

 

Á árinu 2007 voru haldnir sjö fundir og 196 mál afgreidd og níu mál voru afgreidd sem drög.  Lokaskýrslur sem var skilað með nefndaráliti eru 99 en ekki var ályktað í 97 málum.  Skilað var inn til Siglingastofnunar Íslands tveimur tillögum í öryggisátt, einni áréttingu auk þess sem gerðar voru 14 sérstakar ábendingar.

Af málum ársins átti nefndin eftir að rannsaka og taka fyrir 34 um áramót og afgreiða lokaskýrslur í níu málum (útsend drög) frá síðasta fundi ársins. 

Tilkynnt og skráð mál hjá RNS voru samtals 171.  Á töflunni hér að neðan má sjá grófa flokkun á eðli mála ársins í samanburði við síðastliðin níu ár.  Einnig má sjá á töflunni meðaltal áranna 1998 til 2006.  Eins og áður hefur komið fram gefur meðaltalið ekki alveg rétta mynd því fjölgun mála frá árinu 2001 má rekja til átaks nefndarinnar í að ná til aðila og efla samstarf við lögregluyfirvöld.

 

Eins og fram kemur í töflunni er eðli nokkurra málaflokka sambærilegt á milli áranna 2006 og 2007 en einnig má sjá talsverðar breytingar. 

Banaslys

Fimm banaslys urðu á árinu.  Tveir skipverjar fórust 13. mars þegar línubáturinn Björg Hauks ÍS 127 (mál nr. 03107) hvolfdi í vondu veðri um 2 sjómílur fyrir innan Deild þegar bátnum hafði verið snúið frá ferð sinni til hafnar á Ísafirði. 

Skipverja tók útbyrðis eftir að hafa flækst í veiðarfærum um borð í grásleppuveiðibátnum Ritu NS 13 (mál nr. 05107) út af Strandhöfn á Vopnafirði þann 11. apríl. 

Þann 25. desember létust tveir skipverjar vegna súrefnisskorts í lest á nótaveiðiskipinu, Que Sera Sera HF 26 úti fyrir strönd Marokkó.  Málið var skráð hjá RNS (mál nr. 17007) en rannsókn málsins er til að byrja með í höndum yfirvalda í Marokkó.  RNS mun gera þessu máli skil.

Slys á fólki

Um verulega fækkun er á málum hjá nefndinni vegna slysa á fólki eða um 64% undir meðaltali áranna á undan og 59% fækkun frá árinu á undan.  Eins og fram kemur í samanburðartöflu við skráð slys á sjómönnum hjá Tryggingastofnun ríkisins hér á eftir hefur slysum ekki fækkað þar en hægt er að draga þá ályktun að minna er um alvarleg slys.

Skip

Aukning er á að skip sökkva og fjöldi atvika þegar skip stranda eða taka niðri er óbreyttur frá árinu 2006.  Þetta er um 62% yfir meðaltali áranna frá 1998 til 2006.  Árekstrum hefur fækkað verulega og eru undir meðaltali áranna á undan.  Eldur um borð fjölgar á milli ára en eru í samræmi við meðaltal og leki að skipum fækkar áfram auk þess að vera undir meðaltali.

Að gefnu tilefni hefur nýr liður verið settur inn í þessa töflu og er það Vélarbilanir.  Þessi liður hefur undanfarin ár verið settur undir liðinn Annað en eins og sjá má á sérstakri skráningu þessara atvika frá 2003 er full ástæða til að gefa þessum atvikum sérstakan gaum.  Í miklum meirihluta þessara atvika eða 56 er um það að ræða að bátur eða skip voru dregin til hafnar vélarvana af ýmsum ástæðum.  RNS hefur fylgst náið með þessum atvikum og mun gera það áfram vegna lærdómsins sem af þeim má draga.  Oftar en ekki hefur það komið mönnum á óvart að RNS skuli hafa samband þegar allt hefur í rauninni farið vel en siðan mætt skilningi þegar ljóst er að aðstæður hefðu getað verið verri.  RNS hvetur alla sjófarendur að tilkynna þau atvik sem gætu komið öðrum að gagni en verði ekki hulin eins og oft gerist þegar sjóför farast án skýringa.

Undir liðnum Annað eru skráð þau mál sem ekki falla undir flokkun í þessari töflu og má þar nefna atvik þegar skip fengu í skrúfuna, bilanir í búnaði, skemmdir vegna veðurs, farmskemmdir o.fl.

 

Góður brandari sem ég heyrði í gær

 

Hverju þakkar þú háan aldur Jón minn.

Jón var eldhress að halda upp á 98 ára afmælið sitt, en því miður hafði kona hans látist fyrir 20  árum, þannig að hann hafði búið einn þann tíma. Eins og oft við svona tækifæri kom fréttamaður til hans og spurði hann hverju hann þakkaði sinn háa aldur og góðu heilsu. Jón svaraði því til að þegar hann giftist konu sinni þá kornungur hafi þau gert með sér samning sem þau stóðu við í einu og öllu meðan hún lifði. Samningurinn var á þann veg að ef við færum að rífast eða okkur yrði sundurorða í okkar hjónabandi skyldi ég fara út í göngu til að hugsa mitt mál. Ætli það hafi ekki verið útiveran sem gerði mér svo gott að ég er nú orðinn 98 ára svaraði Jón.

Er fækkun slysa á sjó ?? ekki segir eftirfarandi yfirlit það.

Eftirfarandi er hluti af Yfirliti og tekið af heimasíðu Rannsóknarnefndar sjóslysa þar sem mál eru flokkuð og borið saman hve mörg mál nefndin hefur rannsakað ár hvert siðustu tíu ár. Ekki verður annað séð  af þessari samantekt en slysum á sjó hafi fjölgað verulega siðastliðin tvö ár.

Yfirlit ársins 2006

Á árinu 2006 voru haldnir níu fundir og 163 mál afgreidd.  Skýrslur sem var skilað með nefndaráliti eru 94 en ekki var ályktað í 69 málum.  Skilað  var inn til Siglingastofnunar Íslands 3 tillögum í öryggisátt.  Tilkynnt og skráð mál hjá nefndinni voru 172.  Af málum þessa árs átti eftir að afgreiða 53 um áramót. 

Á töflunni hér að neðan má sjá grófa flokkun á eðli mála í samanburði við síðastliðin tíu ár.

Eins og fram kemur í töflunni eru eðli mála nokkuð sambærileg á milli áranna 2005 og 2006.  Veruleg fækkun er á að skip sökkva frá 2004 en aukning er á því þegar skip stranda eða taka niðri og árekstrum.  Einnig má sjá á töflunni meðaltal áranna 1996 til 2005 en það gefur ekki alveg rétta mynd því fjölgun mála frá árinu 2001 má rekja til átaks nefndarinnar í að ná til aðila og efla samstarf við lögregluyfirvöld. Undir liðnum Annað eru skráð þau mál sem ekki falla undir flokkun í þessari töflu og má þar nefna atvik þegar skip fengu í skrúfuna, vélarbilanir eða bilanir í búnaði, skemmdir vegna veðurs, farmskemmdir o.fl.

Fjögur banaslys voru á íslensku landgrunni á árinu.  Tveir skipverjar fórust þegar eldur kom upp í ljósabekk um borð í togara (mál nr. 06106 hjá RNS) sem var á veiðum á Vestfjarðarmiðum og einn maður fórst á kajak í Hvalfirði (mál nr. 15006 hjá RNS).  Þá lést einn skipverji af danska varðskipinu Triton við björgunarstörf við Stafnes.  Málið var skráð hjá RNS nr. 16706 en rannsókn málsins er í höndum danskra yfirvalda.

Sjómannadagsráð Vestmannaeyja 1972 til 1974

 Sjómannadagsráð Vestmannaeyja  1972 til 974

Talið frá vinstri aftasta röð: Grímur Magnússon, Logi Snædal Jónsson, Pétur Valdimarsson, Högni Magnússon. MIðröð frá vinstri: Andres Þórarinsson, Matthías Guðjónsson, Sigþór Magnússon, Pétur Sveinsson, Þórhallur Þórarinsson, Ólafur Már Sigurmundsson. Fremsta röð: Snorri V. Ólafsson, Þór Vilhjálmsson, Kristinn Sigurðsson, Ingi Steinn Ólafsson, Jóhannes Kristinsson, Sigmar Þór Sveinbjörnsson, Hallgrímur Garðarsson.

Myndina tók Sigurgeir Jónasson 1972

Einu sinni var. Eyjaannáll frá 1943

 

Einu sinni var. Eyjaannáll 1943 Framhald

Enn skrifa ég hér upp úr blaðinu Heimakletti 1. árgang 1. hefti gefið út í desember 1943. Heimaklettur var gefið út í Vestmannaeyjum.  Ritstjórar voru Friðþjófur G. Johnsen og Gísli R. Sigurðsson (Átti Farsæl VE innskot mitt. SÞS) Afgreiðsla var að Formannabraut 4. Óskasteini. Blaðið átti að koma út ársfjórðungslega. Sími var 165 og póstbox var númer 23. Útgefendur Nokkrir Vestmannaeyingar . Víkingsprent h.f.

Byggingar:

Allmikið hefur verið um nýbyggingar húsa á þessu ári, bæði til íbúðar og iðnaðar. Átta íbúðarhús hafa verið fullgerð og önnur átta eru í smíðum, auk þess var byggð bifreiðarstöð  og eitt verslunarhús. Vestast við Standveginn eru þrjú stórhýsi í smíðum, vestast er smíðastöð sem Skipasmíðastöð Vestmannaeyja er að láta byggja, þá þá kemur stórt og veglegt hús , sem vélsmiðjan Magni hf er að láta reisa og mun það að mestu  fullgert. Austast er hús sem Dráttarbraut Vestmannaeyja hf hefur látið byggja fyrir iðnað sinn. Þarna vestast við Strandveginn er því að myndast veglegt iðnaðarhverfi, sem nýtur sín vel við nýsteyptan Strandveginn og verður prýði bæjarins, samboðið hinum þýðingarmikla rekstri, sem þarna fer fram.

Þá er mikil viðaukabygging í smíðum austan vert við Hraðfrystistöð Vestmannaeyja. Hraðfrystistöðin er þegar orðin ein stærsta bygging bæjarins  og samkvæmt teikningu á hún að stækka um þriðjung ennþá.  Er lítil ástæða til að ætla annað, en að á næstu árum komist byggingin í það horf, er teikningin sýnir, því svo má heita, að stöðug byggingarstarfsemi hafi verið þar síðan rekstur fyrirtækisins hófst. Einnig hefur fiskimjölsverksmiðja Ástþórs Matthíassonar verið stækkuð mikið.  

  

Á fyrstu mynd er Skipasmíðastöð Vestmanneyja full af bátum og húsið til vinstri er Magni hf. Á miðmynd eru Sveinn Ársælsson, Ársæll sveinsson og Leifur Ársælsson. Mynd 3  Ársæll Sveinsson og Stefán Árnason. Stebbi pól.

Höfnin

Við höfnina hefur verið unnið að ýmsum hafnarbótum frá því í maíbyrjun, svo sem á hafnargörðum, bryggjum og botnfestum. Dýpkunarskipið Heimaey ( á að vera Vestmanney innskot SÞS) hefur unnið að því  grafa um 100 metra langan og 50 metra breiðan ál inn í ,,Botninn''. Ætlunin er að þarna verði skipalega í framtíðinni og mun mest af efni í þetta mannvirki þegar komið til landsins.

Jafnframt því að hluti af Strandveginum hefur verið steyptur hefur hann einnig verið breikkaður og gömlu aðgerðarhúsin hafa verið rifin.

Það er skoðun mín að það ætti að skrifa sögu þessara fyrirtækja meðan enn eru menn til sem muna eftir þessum tíma. Við eigum og berum skyldu til að halda minningu þessara manna á lofti, og ekki síður þeirra kvenna sem lögðu grunninn að því frábæra samfélagi sem Vestmannaeyjar hafa verið.

kær kveðja: Sigmar Þór

Eyjaannáll frá árinu 1943

 

Eyjaannáll 1943

það er gaman að rifja þennan annál upp nú árið 2008 þegar nýbúið er að rífa þau hús sem byggð voru yfir Skipasmíðastöð Vestmannaeyja en þau voru í byggingu 1943 og leggja niður báða slippana hjá Gunnari Marel og Ársæli Sveinssyni.

Nýsmíði skipa.                                                                                                                            Þanna 6. apríl rann af stokkum hjá Dráttarbraut Vestmannaeyja vélskipið Von 11, að stærð 62 br. Smálestir með 150 ha. Lister Diesel vél. Einkennisbókstafir VE 113. Yfirsmiður alla annaðist Gunnar M. Jónsson skipasmiðameistari. Eigendur eru bræðurnir Guðmundur, sem er skipstjóri, jón og Guðlaugur frá Holti.

Skipasmíðastöð Vestmannaeyja.                                                                                                      Á þessu ári hafa runnið af stokkunum hjá Skipasmíðastöð Vestmannaeyja fjögur ný fiskiskip. 26. febrúar  vb. Haddi VE 50, 7 rúmlestir að stærð. Eigendur Filipus Árnason og Ólafur Ólafsson.           6. mars v.b. Týr VE 315, um  36 smál. Með 116 ha. Vél. Eigandi Fram h.f.  3. apríl v.b. Jökull VE 163 um 48 smál.  Með 144 ha. Vél Eigendur Lárus og Sveinn Ársælssynir og Steingrímur og Kristján Björnssynir. Steingrímur er skipstjóri .  27. apríl vb. Friðrik Jónsson  VE 115 um 48 smál. Með 150 ha. Vél, Eigendur Ármann og Kristinn Friðrikssynir. Ármann er skipstjóri.

Kostnaðarverð þessara skipa er 1 ¼  milj. Króna. Auk þessa er nú langt komið með smíði  um 60 smál. Skips hjá þessu sama fyrirtæki.

Þessi mikilvirka skipasmíða stöð er enn í bernsku, eða aðeins tveggja ára. En þrátt fyrir stuttan starfsferil eru afköstinn mikil.

Auk hinna traustu og fallegu skipa, sem hér hafa verið nefnd, hefur stöðin smíðað stóran mikinn hafnarfleka Ca. 35 til 40 smál.

Skipasmíðastöðin hefur dregið á land 74 skip og allmörg oftar en einu sinni svo als hefur hún framkvæmt 130 af stærðinni 5 til 150  smál., og annast smærri og stærri viðgerðir á þeim.

Að staðaldri hafa unnið 25 til 30 menn hjá Skipasmíðastöð Vestmannaeyja þessi tvö ár sem hún hefur starfað. Yfirsmiður hjá fyrirtækinu er Runólfur Jóhannesson og annast hann alla teikningu á bátum og skipum. Skipasmíðastöðin er nú að byggja stórhýsi fyrir hina umfangsmiklu starfsemi sína. Eigandi þessa fyrirtækis er Ársæll Sveinsson útvegsbóndi og hefur hér sem víðar gætt framtakssemi hans og dugnaðar.

Helgi Benediktsson lét hefja á þessu ári smíði hins stærsta skips, sem hér hefur verið lagður kjölur að, og mun það verða yfir tvö hundruð rúmlestir. Yfirsmiður er Brynjólfur Einarsson.

Heimildir: Vestmannaeyjum í desember 1943 Heimaklettur 1. árg. 1. hefti

kær kveðja sigmar Þór

Kvefið er fylgifiskur vetrar og kulda

 

Kvefið er einn af fylgifiskum vetrar og kulda, ég var að lesa það í 24 Stundum að rauðvínsdrykkja dregur úr kvefi, já hófleg drykkja getur haft jákvæð áhrif á heilsuna.  Nú getum við ef við fáum kvef hætt með góðri samvisku í þessu sítrónuvatnssulli með hunangi og fengið okkur bara reglulega í glas og aukið aðeins við það ef maður finnur fyrir því að kvefpestin sækir að.

Annars koma þessar rannsóknir mér ekki á óvart, gamall vinur minn gaf mér gott ráð við kvefi fyrir um 20 árum síðan og er ráðlegging hans eftirfarandi:

Ef þú færð kvef  þá skalt þú fá þér minnst tvo tvöfalda Viskí  að kvöldi og drekka úr glösunum frekar rólega, þetta skaltu gera í sjö daga og þá er öruggt að þú verður orðinn góður af kvefinu . Ef þú aftur á móti gerir þetta ekki þá máttu búast við að bati taki heila viku.

En við skulum einnig hafa það í huga að við getum jú endað á Vogi og þá er kannski betra að sitja uppi með kvefið.

Kær kveðja

Sigmar Þór

Veðurlýsingar frá janúar 1930 en þá fórst vélbáturinn Ari VE

 

Veðurbækur Finns í Uppsölum

Finnur Sigmundsson var einn hinna gömlu Eyjamanna sem ýmsir minnast enn, greindur karl.  Var lengi bæjarstarfsmaður (hreinsunardeild eða stundum kallaður öskukall). Hann var einn kallara slökkviliðsins sem óku um bæinn og kölluðu liðsmenn og aðra til að slökkva eld.

Finnur var áhugasamur leikari og mun síðast hafa leikið í Grasa Guddu í  Skugga-sveini um 1950.

Veðurbækur Finns spanna um 20 ár, eða fra 1924 til 1944.  Lýst veðri, stutt með sterkum orðum, slýsförum og mannslátum í landi.  Þá er jafnan sagt frá skipakomum og sannar það að samgöngur (á sjó að sjálfsögðu) voru slíkar að undrn sætir og áttu eftir að breytast mjög síðar.

Eftirfarandi er úrdráttur úr veðurbókum Finns í janúar 1930 en í þeim mánuði fórst vélbáturinn Ari VE og með honum 5 menn þar á meðal Afi minn Matthías Gíslason:

Dæmi úr veðurbók 1930.

1. janúar. Andi við austur, indælt veður. Selfoss fór um kl 12 til útlanda

2/1: í kvöld fóru 6 bátar til Sandgerðis

3/1: Logn og blíða. Í dag voru 3 vélbátar á sjó og nokkrir trillubátar, lítið um fisk.

4/1: Austan bræla en fært veður. Hvarf Jónína Ingimundardóttir frá Gjáabakka og hefur ekki fundist. Talið sennilegt að hún hafi hrasað út af Urðunum því það tæki oft sjó þangað. Kosið í bæjarstjórn.

5/1: Gott veður, kuldi. Í bæjarstjórn komust: 1 af lista kommunista 6 íhaldsmennog 2 jafnaðarmenn.

      7/1: Lýra kom frá Bergen.

10. jánúar. Austan hífandi rok og slyddubilur, Lýra frá Reykjavík.

11. janúar. Hífandi öskurok. 4 báatar á sjó, lítið um fisk. Island frá útlöndum.

16. janúar. NA stormur, bylur í morgun ,, Island" frá Reykjavik. Nokkrir á sjó,     tregur afli.

19.janúar. Norðan  stormur, frost  3 stig í morgun, 4 seinnipartinn. Lagarfoss að utan og austan ,, Esjan" í hringferð á leið til Reykjavíkur.

20. janúar. ,,Brúarfoss" frá Reykjavík.

21. janúar. ,, Lýra" frá Reykjavík.

24. Janúar. Norðustan bræla í morgun en kl.8 f.h. var komið ösku hífandi rok og framyfir miðjan dag var afspirnu rok.

Um 30 bátar voru á sjó. Snéru sumir strax við, sumir komu eftir kl. 6 í kvöld og einn bátinn vantar enn og er kl. Orðin 12 í nótt.

,, Lýra" kom frá Reykjavík í morgun og liggur hér óafgreidd. Ekki fært að hafa samband við hana. Um kl. 3 í dag var náð af Eiðinu farþegum og pósti.

25. janúar. Suðvestan og úr hafi en hægur, dálítil snjókoma. Ekki er báturinn kominn fram enþá og er hann talinn tapaður. Það er Ari eign Árna Sigfússonar o.fl. Formaður Matthías Gíslason og Páll Gunnlaugsson háseti og 3 aðkomumenn.

28. janúar. Austan stormur. Eftir kl. 11 húðarigning og afspirnu rok. Um 5 gekk hann í hafið. Engin bátur á sjó.

Febrúar 1930 

Veðurbækur Finns eru nú á Byggðasafni Vestmannaeyja

Kær kveðja

Sigmar Þór

 

Gamlir vörubílar í Vestmannaeyjum

 

Þessi mynd er líklega tekinn inni í Skriðu eða inni í Herjólfsdal. Nú er nóg komið af gömlum myndum í bili. Gleðilegt ár

kær kveðja

Sigmar Þór 

Gamlar myndir frá sjómannadegi í Vestmannaeyjum

Mynd 1. Er líklega af róðrarsveit vélstjóra þarna eru þekktir eyjamenn og tvær næstu myndir eru af reiptógi  á Stakkó en þetta var vinsæl keppnisíþrótt á Sjómannadaginn hér áður fyrr.

Ef einhver þekkir mennina á myndunum væri gaman að þeir skrifuðu hér í athugasemdir.

kær kveðja

Sigmar Þór